Chitin kích thích hệ miễn dịch trên tôm càng xanh

Trong những năm gần đây mô hình nuôi tôm càng xanh trong mương vườn, ruộng lúa, ao đầm đang được phát triển mạnh ở nhiều tỉnh ở khu vực ĐBSCL. Mô hình nuôi tôm càng xanh đã mang đến nhiều lợi ích đáng kể về kinh tế cho bà con nông dân. Mô hình nuôi được phát triển nhanh chóng đã kéo theo nguy cơ dịch bệnh trên đối tượng cũng sẽ lây lan nhanh. Sự sụt giảm mạnh sản lượng tôm càng xanh chủ yếu là do sự xuất hiện của một loại bệnh mới là bệnh đuôi trắng (WTD) hoặc bệnh cơ trắng (WMD).

Dấu hiệu bệnh nổi bật nhất của bệnh đục cơ là trên phần đuôi tôm, cơ bụng xuất hiện màu trắng đục và thoái hóa. Bệnh xảy ra gây chết ấu trùng từ 30-100% trong thời gian ngắn. Bệnh này cũng gây thiệt hại lớn cho tôm nuôi thương phẩm từ 70-80% khi phát hiện bệnh.

Do đó, để nuôi tôm an toàn sinh học và hạn chế sử dụng kháng sinh trong nuôi tôm thì biện pháp sử dụng các chất kích thích miễn dịch và chế phẩm sinh học để kiểm soát hoặc ngăn ngừa dịch bệnh trong chăn nuôi là cần thiết.  

Trong một số nghiên cứu cho thấy chitin đã được sử dụng như một chất kích thích miễn dịch và cải thiện khả năng kháng bệnh ở tôm thẻ chân trắng chống lại vi khuẩn Vibrio alginolyticus.  

Trong nghiên cứu này, chúng tôi đã xác định ảnh hưởng của việc sử dụng 0,5; 0,75 và 1% chitin trong khẩu phần đối với phản ứng miễn dịch và khả năng kháng bệnh ở tôm càng xanh, được thử thách chống lại virus MrNV và virus XSV. 

Tôm có trọng lượng ban đầu trung bình là 0,20  ±  0,05 g được bố trí làm 4 nghiệm thức được bổ sung chitin vào khẩu phần ăn với các nồng độ 0,5; 0,75 và 1%  trong vòng 90 ngày. Sau đó đánh giá các thông số tăng trưởng và cảm nhiễm với virus WTD và theo dõi tỷ lệ chết trong vòng 15 ngày.

Kết quả cho thấy, bổ sung chitin với tỷ lệ 0,5; 0,75 và 1% cho thấy tăng khả năng miễn dịch bằng cách kích hoạt hệ thống phenoloxidase proPO và RB của tế bào máu.  Hoạt động của proPO đã tăng lên đáng kể ở tôm ăn chitin so với tôm ăn chế độ ăn không có chitin. Số lượng tế bào proPO cao nhất (70,4%) được quan sát thấy ở nhóm ăn chế độ ăn 0,75% chitin, tiếp theo là 1 (62,0%) và 0,5% (50,8%) nhóm ăn chế độ ăn kiêng chitin. 

Hoạt động hô hấp cao nhất RB (69,0%) được ghi nhận ở tôm ăn theo khẩu phần 0,75% chitin, tiếp theo là 1 (61,8%), và 0,5% (50%) nhóm ăn theo khẩu phần chitin. Những kết quả này cho thấy rằng việc bổ sung kitin trong chế độ ăn uống có tác dụng kích thích miễn dịch đối với tôm càng xanh.

Dấu hiệu bệnh lý khi tôm được cảm nhiễm với virus WTD có biểu hiện lờ đờ, ăn kém và bơi lội bất thường, cuối cùng cơ đục, nhạt và chết dần. Tỷ lệ chết đầu tiên được quan sát thấy ở nhóm được cho ăn chế độ ăn không có chitin trong 2 ngày sau thử thách, tiếp theo là các nhóm ăn chế độ ăn kiêng chitin 0,5, 1 và 0,75% trên 4, 7 và 9  ngày sau thử thách. 

Các nghiệm thức bổ sung chitin cho thấy tỷ lệ sống cao hơn đáng kể so với đối chứng, chế độ ăn chứa 0,75% chitin (63,16%) so với tôm được ăn bằng chế độ không có chitin.

Nghiên cứu này chứng minh rằng việc sử dụng chitin trong chế độ ăn uống dẫn đến tăng cường hoạt động của proPO và RB, và khả năng đề kháng của tôm càng xanh đối với WTD. Việc kết hợp chitin ở mức 0,75% đã được phát hiện là rất hiệu quả trong việc thúc đẩy phản ứng miễn dịch của tôm càng xanh và cũng cung cấp khả năng chống lại bệnh tật . 

Nhìn chung, kết quả của nghiên cứu này chỉ ra rằng sự kết hợp tối ưu của chitin sẽ đóng vai trò như một chất kích thích miễn dịch trong chế độ ăn của tôm và hữu ích trong việc kích thích phản ứng miễn dịch của tôm càng xanh với liều tối ưu là 0,75% chitin.

Nguồn: B.T. NaveenKumar và ctv (2015). Aquaculture Reports, Enhanced immune response and resistance to white tail disease in chitin-diet fed freshwater prawn, Macrobrachium rosenbergii, 11/2015