công ty tnhh sản xuất giống thủy sản nam mỹ

Hotline

0978 166 999 0919 971 666

Lycopene nguồn gốc tự nhiên và ứng dụng trong thủy sản

Mục lục
    Động vật thủy sản dành toàn bộ cuộc đời của chúng trong môi trường nước, nơi chứa rất nhiều yếu tố hòa tan có khả năng ảnh hưởng và gây stress cho chúng như chất thải trong sinh hoạt và công nghiệp, thuốc diệt cỏ, thuốc trừ sâu và thuốc diệt côn trùng. Những tác nhân hóa học này có ảnh hưởng lớn đến đời sống sinh vật trong nước và có xu hướng làm xấu đi chất lượng nước dẫn tới giảm tăng trưởng và sức đề kháng vật nuôi, ảnh hưởng tiêu cực tới lợi ích người nuôi....

    Lycopene nguồn gốc tự nhiên và ứng dụng trong thủy sản

    Lycopene là một chất kháng oxy hóa tốt và tiềm năng sử dụng rộng rãi trong thủy sản

     

    Động vật thủy sản dành toàn bộ cuộc đời của chúng trong môi trường nước, nơi chứa rất nhiều yếu tố hòa tan có khả năng ảnh hưởng và gây stress cho chúng như chất thải trong sinh hoạt và công nghiệp, thuốc diệt cỏ, thuốc trừ sâu và thuốc diệt côn trùng. Những tác nhân hóa học này có ảnh hưởng lớn đến đời sống sinh vật trong nước và có xu hướng làm xấu đi chất lượng nước dẫn tới giảm tăng trưởng và sức đề kháng vật nuôi, ảnh hưởng tiêu cực tới lợi ích người nuôi.

    Việc sử dụng các chất kháng oxy hóa tự nhiên có nguồn gốc từ thực vật đang là một trong những xu thế hiện nay, đảm bảo an toàn, tiết kiệm chi phí và thân thiện với môi trường. Những chất kháng oxy hóa có vai trò liên kết hoặc làm biến tính các gốc tự do-  nguy cơ gây hại- giúp giảm độc tính của các chất hóa học. Từ đó giúp cải thiện sức khỏe vật nuôi, đặc biệt là đối với môi trường nước của động vật thủy sản. 

    Trong cơ thể con người, việc sử dụng các sắc tố carotenoid có nguồn gốc thực vật như một chất chống oxy hóa đã và đang được nghiên cứu và sử dụng rộng rãi. Trong đó, lycopene là một trong những thành phần chính của sắc tố carotenoid được tìm thấy nhiều trong cà chua, rau củ và các trái cây có màu đỏ. Trên thế giới, đã có rất nhiều nghiên cứu sử dụng lycopene để làm suy yếu các yếu tố oxy hóa gây stress trên nhiều loài cá và cho kết quả vô cùng khả quan. Ở Việt Nam, nguồn nông sản chứa lycopene là vô cùng phong phú, tạo ra một tiềm năng rất lớn để dùng trong thủy sản. 

    Hoạt tính của lycopene trên cá

    Ngoại cảnh có tác động rất lớn lên động vật thủy sản, các chất hóa học và điều kiện bất lợi làm ảnh hưởng và gây stress cho động vật thủy sản. Các kim loại nặng như Cadimi và chì gây hại đến vật nuôi thông qua tác động lên các hoạt chất có vai trò trong biến dưỡng gây rối loạn sinh lí, sinh hóa cá. ZnONPs (Zinc oxide nanoparticles) là một trong những vật liệu nano oxit kim loại được sử dụng rộng rãi trong các ngành công nghiệp khác nhau như thủy tinh, gốm sứ, cao su, thuốc nhuộm và sơn. Chất này được thải ra rất nhiều từ các ngành công nghiệp trên gây ảnh hưởng rất lớn đến cá trong các ao, hồ, biển cả. Theo đánh giá của Abdel-Daim thì lycopene có khả năng loại độc tố này trên cá rô phi. Dư lượng các chất hóa học, thuốc trừ sâu, diệt cỏ, diệt côn trùng từ nông nghiệp cũng là một mối đe dọa đến sức khỏe cá và điều kiện nuôi nhốt không thích hợp, mật độ nuôi quá dày cũng dễ dẫn tới tình trạng stress trên cá.

    Tóm tắt vai trò của lycopene
    Tóm tắt vai trò của lycopene (nguồn: Mahmoud A.O. Dawood và cộng sự, 2020)

     

    ROS – Reactive Oxygen Species

    ROS là các loại phân tử hóa học có phản ứng mạnh được hình thành do tính chất nhận điện tử của O2. ROS gồm có: superoxide anion (O2-), hydrogen peroxide (H2O2), gốc hydroxyl (OH-),... là các gốc tự do được tạo ra như là sản phẩm cuối cùng của quá trình phosphoryl hóa oxy hóa (oxidative phosphorylation). ROS tạo ra sự tấn công các thành phần tế bào như lipid, protein và axit nucleic, dẫn đến quá trình peroxy hóa lipid (oxidative phosphorylation) của màng tế bào, rối loạn chức năng ty thể và tổn thương DNA, kết thúc bằng việc gây chết tế bào (Zhao et al., 2013).

    Lycopene giúp nâng cao quá trình sản xuất các enzyme như CAT (catalase), SOD (superoxide dismutase), GST (glutathione S-transferase) và GPX (Glutathione peroxidase) có chức năng trung hòa ROS làm giảm độ gây độc.

    Con đường Nrf2-HO-1 và NF-κB 

    Sự biểu hiện của gen Nrf2 là bắt buộc để duy trì các phản ứng chống oxy hóa tế bào chống lại các gốc tự do quá mức (Ben-Dor et al., 2005). Nrf2 liên kết với keap1 (Kelch-like ECH-associated protein 1) trong tế bào chất, khi có mặt của ROS sẽ làm cho phức hợp Nrf2-Keap1 bị tách ra, Nrf2 sẽ hoạt hóa Haem oxygenase 1 (HO-1), enzyme này sẽ làm thoái hóa hem tạo ra bilirubin, chất có khả năng chống oxy hóa cực mạnh để trung hòa các gốc tự do và giúp giảm stress ở cá. (Theo Mahmoud A.O. Dawood và cộng sự, 2020)

    NF-κB là một phức hợp protein kiểm soát sự phiên mã của DNA, sản xuất cytokine và sự tồn tại của tế bào. Lycopene cũng có cơ chế điều hòa NF-κB khi gặp các điều kiện gây stress giúp cá ổn định lại. 

    Một vài nghiên cứu về bổ sung lycopene trong nuôi thủy sản

    Thí nghiệm cá hồi vân (Oncorhynchus mykiss) của Kazim Sahin và ctv (2013), cho ăn thức ăn có trộn lycopene với hàm lượng lần lượt là 0, 200 và 400 mg/kg. Thí nghiệm trên 2 mật độ nuôi là 20 con/m3, mật độ bình thường và 100 con/m3, mật độ cao. Cho đánh giá: “Bổ sung lycopene trong chế độ ăn cho cá làm giảm tác động bất lợi của mật độ nuôi cao đối với năng suất tăng trưởng và điều chỉnh tình trạng oxy hóa thông qua kích hoạt hệ thống bảo vệ vật chủ ở cấp độ tế bào. Có vẻ như lycopene có thể được bổ sung lên đến 400 mg/kg vào khẩu phần ăn của cá hồi vân để cải thiện chất lượng thịt”.

    Với hàm lượng lycopene 10 mg/kg khối lượng cá, làm giảm tác động của oxytetracycline, một chất gây stress và giảm miễn dịch ở cá (theo M. EnisYonar, 2012). Lycopene còn được đánh giá làm giảm hoạt lực của endosulfan, một loại thuốc trừ sâu trên cá rô phi Oreochromis niloticus (theo Mohamed M.A. Hussein và cộng sự, 2019).

    Hàm lượng lycopene trong một số trái cây

    Theo Theeranat Suwanaruang (2016), đã tiến hành xác định hàm lượng lycopene có trong một số trái cây tươi và cho ra kết quả:

    Bảng hàm lượng lycopene trong trái cây

    Hàm lượng lycopene trong số các loại quả tham gia đánh giá thì nhiều nhất ở quả dưa hấu và thấp nhất ở quả đu đủ. 

    Tiềm năng sử dụng lycopene nguồn gốc thực vật

    Ở Việt Nam, sản lượng trái cây có chứa hàm lượng cao lycopene là rất lớn, đó là một tiềm năng to lớn trong việc ứng dụng sản xuất lycopene từ thực vật và ứng dụng vào thủy sản, như một nguồn nguyên liệu tự nhiên, rẻ tiền và an toàn.

    Tin liên quan
    Thảo dược điều trị bệnh phân trắng ở tôm

    Thảo dược điều trị bệnh phân trắng ở tôm

    Ngày 09/11/2022
    Dựa trên nghiên cứu và khảo sát thực tế, một nhóm nghiên cứu từ Ấn Độ đã giới thiệu năm loại thảo dược có thể phòng ngừa bệnh và hỗ trợ điều trị phân trắng trên tôm...
    Phát triển thủy sản trên Tây Nguyên

    Phát triển thủy sản trên Tây Nguyên

    Ngày 25/02/2021
    Năm 2017, anh Thành thử nuôi tôm càng xanh trong ao cá, do chưa có kinh nghiệm nên hai vụ tôm đầu tiên anh bị thất bại. Không nản lòng, anh tiếp tục thực hiện mong muốn của mình. Năm 2019, anh Thành mua thêm 30.000 con tôm giống càng xanh về nuôi. Lần này, tôm sinh trưởng và phát triển tốt hơn, cuối vụ, gia đình anh thu được hơn 200 kg tôm càng xanh, lãi gần 30 triệu đồng…
    Ninh Thuận: Nhiều mặt hàng thủy, hải sản tăng giá sau Tết

    Ninh Thuận: Nhiều mặt hàng thủy, hải sản tăng giá sau Tết

    Ngày 25/02/2021
    Tại Ninh Thuận, sau những ngày nghỉ Tết Nguyên đán Tân Sửu, giá nhiều mặt hàng thủy, hải sản tại các chợ cá, bến cảng tăng từ 10 – 15% nhưng vẫn hút hàng do sức tiêu thụ của người dân, khách du lịch tăng cao.
    Lộ trình mới cho ngành tôm bền vững

    Lộ trình mới cho ngành tôm bền vững

    Ngày 25/02/2021
    Kế hoạch chi tiết về chuỗi cung ứng tôm trong tương lai là một thách thức đối với các doanh nghiệp mua bán, sản xuất hoặc thu lợi từ tôm nuôi để đạt được những điều sau đây vào năm 2025: Đảm bảo truy xuất nguồn gốc của tôm nuôi và các thành phần thức ăn được sử dụng; không chuyển đổi các hệ sinh thái tự nhiên cấp sau năm 1999; giảm 30% việc sử dụng các nguồn tài nguyên thiên nhiên cần thiết để sản xuất cả tôm và thức ăn; đảm bảo quyền con người và quyền lao động trong toàn bộ chuỗi giá trị; yêu cầu báo cáo minh bạch để theo dõi tiến trình đạt được các mục tiêu này.
    Phòng tránh bệnh đường ruột trên tôm

    Phòng tránh bệnh đường ruột trên tôm

    Ngày 09/11/2022
    Các bệnh liên quan đến đường ruột khá phổ biến trong nuôi tôm công nghiệp hiện nay. Nếu không chữa trị kịp thời, bệnh có thể gây hại cho tôm và làm giảm năng suất, ảnh hưởng đến sự thành công của vụ nuôi...
    Thận trọng các bệnh phổ biến trên tôm mùa nóng

    Thận trọng các bệnh phổ biến trên tôm mùa nóng

    Ngày 09/11/2022
    Mùa hè, nhiệt độ lên cao và cũng hay xuất hiện những cơn mưa rào bất chợt là những yếu tố bất lợi làm xuất hiện những bệnh nguy hiểm cho tôm nuôi...
    Phòng, trị các bệnh trên mang tôm

    Phòng, trị các bệnh trên mang tôm

    Ngày 09/11/2022
    Các bệnh liên quan đến mang thường gặp ở tôm nuôi, đặc biệt là trong điều kiện ao nuôi không tốt. Những bệnh này ảnh hưởng nghiêm trọng đến hiệu quả kinh tế, có thể gây chết tôm. Vì thế, việc phòng trị bệnh là vấn đề cấp thiết đối với người nuôi...
    Chẩn đoán và điều trị bệnh phân trắng

    Chẩn đoán và điều trị bệnh phân trắng

    Ngày 09/11/2022
    Trong thực tế, có rất nhiều lý do gây ra bệnh phân trắng ở tôm. Do đó, việc chuẩn đoán chính xác nguyên nhân gây bệnh để từ đó đưa ra phương án xử lý và điều trị thích hợp là quan trọng nhằm giảm thiểu thiệt hại nhất cho người nuôi...
    Xử lý bệnh phát sáng ở tôm

    Xử lý bệnh phát sáng ở tôm

    Ngày 09/11/2022
    Nguyên nhân Trong ao có sự hiện diện của tảo roi: Tảo roi và một số loại tảo giáp làm giảm ôxy hòa tan trong nước, tiết ra chất độc gây bệnh cho tôm, làm tôm giảm ăn và chậm tăng trưởng. Ngoài ra, còn làm một số loại tảo có lợi cho tôm không phát triển được. Khi tảo roi phát triển mạnh sẽ gây ra hiện tượng phát sáng ở mặt ao nuôi....
    Xử lý ao nuôi bị bệnh đốm trắng

    Xử lý ao nuôi bị bệnh đốm trắng

    Ngày 09/11/2022
    Bệnh đốm trắng do virus gây ra trên tôm đến nay chưa có phương pháp chữa trị đặc hiệu. Do đó, người nuôi cần có các biện pháp xử lý, tiêu hủy, cách ly kịp thời để ngăn chặn sự lây lan và giảm thiệt hại....
    Zalo
    Mess
    Map
    Hotline
    0978 166 999 0919 971 666